Wat is een gynaecologisch uitstrijkje?

Een gynaecologisch uitstrijkje, vaak simpelweg een 'uitstrijkje' genoemd, is een cruciale screeningstest die in de huisartsenpraktijk wordt uitgevoerd ter preventie van baarmoederhalskanker. Dit onderzoek is gericht op het vroegtijdig opsporen van afwijkende cellen op de baarmoederhals die, indien onbehandeld, tot kanker kunnen leiden. De meeste richtlijnen adviseren vrouwen om elke drie jaar een uitstrijkje te laten doen, beginnend op de leeftijd van 21 jaar.

In onze praktijk worden de uitstrijkjes steeds uitgevoerd door dr. Isabelle Wauters.

Het belang van screening op baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker ontwikkelt zich langzaam, met precancereuze veranderingen die jaren voor de daadwerkelijke ontwikkeling van kanker optreden. Deze langzame progressie biedt een unieke kans om afwijkingen vroegtijdig te detecteren en te behandelen, waardoor baarmoederhalskanker in veel gevallen voorkomen kan worden. Het regelmatig laten uitvoeren van een uitstrijkje is daarom een essentiële stap in de gezondheidszorg voor vrouwen.

Hoe werkt een uitstrijkje?

Tijdens een uitstrijkje neemt de huisarts een klein monster van cellen van de baarmoederhals met behulp van een speciaal borsteltje. Het afnemen van een uitstrijkje verloopt meestal als volgt:

1. Voorbereiding: Je wordt gevraagd om je onderkleding uit te doen en op de onderzoeksbank plaats te nemen. Je ligt op je rug met je knieën gebogen en je voeten in beugels. Dit kan een beetje ongemakkelijk aanvoelen, maar het is belangrijk om te proberen te ontspannen.
2. Inbrengen van de speculum: De huisarts zal een speculum (een klein, buisvormig instrument) voorzichtig in je vagina inbrengen om de baarmoederhals zichtbaar te maken. Dit kan een beetje ongemakkelijk zijn, maar zou geen pijn mogen doen.
3. Afname van cellen: Met behulp van een klein borsteltje wordt een monster van de cellen van de baarmoederhals genomen. Dit duurt slechts enkele seconden en kan een lichte krabbel of drukgevoel veroorzaken.
4. Verwijderen van het speculum: Nadat het monster is genomen, wordt het speculum voorzichtig verwijderd en kun je je weer aankleden.

Het monster wordt vervolgens naar een laboratorium gestuurd waar het wordt geanalyseerd op de aanwezigheid van afwijkende of precancereuze cellen.

HPV en het uitstrijkje

Het humaan papillomavirus (HPV) speelt een centrale rol in de ontwikkeling van bijna alle gevallen van baarmoederhalskanker. Sommige screeningstests zoeken specifiek naar de aanwezigheid van hoogrisico HPV-typen voordat er veranderingen in de cellen optreden. Als je test positief is voor een hoogrisico HPV-type, zal je huisarts met je bespreken welke vervolgstappen nodig zijn, zoals vaker uitstrijkjes of verdere tests.

Wanneer en hoe vaak?

De frequentie van de screening kan variëren afhankelijk van je leeftijd, de resultaten van eerdere tests en specifieke gezondheidsrisico's. De algemene richtlijn adviseert een driejaarlijkse screening voor vrouwen tussen de 21 en 65 jaar. Na de leeftijd van 65 jaar wordt er niet meer gescreend indien de laatste twee resultaten negatief waren. Het is belangrijk om met je huisarts te bespreken wat voor jou de juiste frequentie is, gebaseerd op je persoonlijke en familiale medische geschiedenis.

Het belang van regelmatige screening

Regelmatige screening is essentieel, zelfs voor vrouwen die zijn gevaccineerd tegen HPV, omdat vaccins niet alle kankerverwekkende HPV-typen dekken. Daarnaast is het belangrijk om attent te blijven op de aanbevelingen van je huisarts over de frequentie van screening, gebaseerd op je persoonlijke en familiale medische geschiedenis.

Na het uitstrijkje

Als de resultaten van het uitstrijkje normaal zijn, zal je huisarts je aanbevelen wanneer de volgende screening moet plaatsvinden. Bij afwijkende resultaten kunnen verdere tests nodig zijn, waaronder een colposcopie of een biopsie, die bij de gynaecoloog plaatsvinden om de aard van de afwijkingen te bepalen en een passende behandeling in te zetten.